Հոկտեմբերի 20-ին «Անկախ»-ը նամակ էր հղել բրիտանական ու ռուսական հայտնի հրատարակչություններին («The kingfisher Publications» և «Махаон»)` պահանջելով հերքել «Большая иллюстрированная энциклопедия географии» հանրագիտարանում Հայաստանի վերաբերյալ հրապարակված կեղծ տեղեկությունները:
Երեկ` դեկտեմբերի 6-ին, «Անկախը» պատասխան է ստացել ռուսական հրատարակչության գլխավոր տնօրեն Արկադի Վիտրուկից:
Ներկայացնում ենք նամակն ամբողջությամբ.
«Հարգելի պարոնայք,
մենք ուշադիր ծանոթացանք և վերլուծեցինք ձեր դիտողությունները` կապված մեր հրատարակչության կողմից լույս ընծայած «Պատկերազարդ աշխարհագրական հանրագիտարանի» հրապարկման հետ:
Տվյալ հրատարակությունը պատրաստվել է տպագրության` ըստ բրիտանական Kingfisher ընկերության ներկայացրած տվյալների:
Օտարերկրյա հրատարակչության հետ համագործակցելով` մենք ստանում ենք նաև նյութերի տնօրինման իրավասուների հաստատումները` տրամադրված փաստերի, տվյալների ու պատկերների արժանահավատության վերաբերյալ:
Կազմող հեղինակները և ռուսական խմբագիրներն օգտվել են հանրամատչելի և վստահություն ներշնչող բառարաններից ու տեղեկատուներից, ինչպես նաև ինտերնետային լուրջ հրատարակչություններից: Այդ աղբյուրների, այդ թվում և ՄԱԿ-ի Մարդկային զարգացման զեկույցների (1997թ) համաձայն` այդ ժամանակահատվածում Հայաստանում կատարված մարդահամարի տվյալներով` էթնիկ հայերին բաժին էր ընկնում 93,3%, փոքրամասնության զգալի մաս էին կազմում ադրբեջանցիները (2,6%), քրդերը (1,7%), ռուսները` (1,6%):
Ոչ պակաս վստահություն է ներշնչում Հանրագիտարանային մեծ բառարանը` հրատարակված Ռուսական մեծ հանրագիտարանի հրատարակչության կողմից:
Ահա մի մեջբերում այդ հանրագիտարանից. «1923 թ. կազմավորվել է Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար շրջանը Ադրբեջանի կազմում» (հոդված` «Լեռնային Ղարաբաղ»):
Հաշվի առնելով անցած տասնամյակում տեղի ունեցած իրադարձությունները` հետագա հրատարակություններում փոփոխություններ են կատարվել, և դրանք լույս են տեսել ուղղումներով (2006, 2007 թթ.), ինչը փաստում են կցված ֆայլերը:
Ցավոք, վերջին հրատարակությունը տեխնիկական անսարքության պատճառով հրատարակվել է այնպես, ինչպես նախորդ տարբերակի էջը: Այս անցանկալի բացթողումը նկատվել է, և հանրագիտարանի նոր խմբագրված տարբերակ է պատրաստվել:
Այդուհանդերձ, մենք չենք կարող համաձայնել, որ հանրագիտարանում զետեղված լուսանկարը Հայաստանի ու հայերի վերաբերյալ անցանկալի պատկերացում է տալիս:
Հանրագիտարանը կազմողներն ընտրել են այնպիսի պատկերներ, որոնք արտացոլում են հասարակ մարդու կյանքը (համեմատեք ` Ռուսաստան 232-233, Իսպանիա` 196, Պորտուգալիա` 201): Հրատարակչության իլյուստրացիաները պահպանվում են «Հեղինակային իրավունքի մասին»” օրենքով և ենթակա չեն փոփոխման:
Անկեղծորեն շնորհակալ ենք մեր գրքերի նկատմամբ ուշադրության համար: Մենք այսուհետ էլ կներդնենք առավելագույն ջանքեր, որպեսզի մեր հրատարակությունները լինեն հետաքրքիր և ներկայացնեն բոլոր թեմաների վերաբերյալ հավաստի տեղեկատվություն:
Խորին հարգանքով`
գլխավոր տնօրեն
Արկադի Վիտրուկ
6 դեկտեմբերի, 2010 թ.»
Դեկտեմբերի 1-ին «Անկախին» պատասխանել էր նաև բրիտանական հրատարակչության գլխավոր խմբագիրը. վերջինս նամակում անհեթեթ ու անհասկանալի պատճառաբանություններ էր բերել այդ տեղեկությունների հրապարակման վերաբերյալ` միաժամանակ որևէ պատրաստակամություն չհայտնելով ուղղել կեղծ տեղեկությունները:
Հիշեցնենք, որ բրիտանական «The kingfisher geography encyclopedia»-ից ռուսերեն թարգմանված «Большая иллюстрированная энциклопедия географии» հանրագիտարանում նշվում է, թե Հայաստանում հիմնական լեզուներն են հայերենը և ադրբեջաներենը, հիմնական կրոնները` ուղղափառությունը (հայ առաքելական եկեղեցի) և իսլամը` շիաներ:
Հանրագիտարանում կեղծ տեղեկություններով է ներկայացվում նաև ղարաբաղա-ադրբեջանական հարցը. նշվում է, թե իբր 1988-89 թթ. Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տեղի է ունեցել զինված ընդհարում՝ Արցախի կարգավիճակի պատճառով, ընդ որում, Արցախը ներկայացվում է որպես «պատմական տարածք Ադրբեջանում` մեծ մասամբ հայերով բնակեցված»:
Հանրագիտարանում Հայաստանը ներկայացված է դաշտում կարտոֆիլ հավաքող երկու տարեց գյուղացիների լուսանկարով:
