Կարգ՝ Ազատ միտք

Հայաստանի նորանկախ պատմության ամենախայտառակ էջերից մեկը 1996 թվականի նախագահական ընտրություններն են, որոնք ճակատագրական ջրբաժան գծեցին Հայաստանի պատմության մեջ` նորանկախ երկիրը տանելով բոլորովին այլ ուղիով: Այդ օրվանից սկսած՝ Հայաստանում արմատավորվեց ընտրությունների կեղծման գործելակերպը` դառնալով չարիք, պետության զարգացման ու առաջընթացի խոչընդոտ: Շատերը գուցե խորությամբ չեն էլ գիտակցում 1996-ին իշխանությունը կեղծիքների գնով պահելու հետևանքները պետության հետագա ընթացքի վրա, սակայն դա մի հարված էր, որից Հայաստանը ուշքի չի գալիս մինչ օրս: Իհարկե, 1996-ի իրական գնահատականը կտա ժամանակը, իսկ այսօր մենք կփորձենք այդ օրերի մեկնաբանությունը ստանալ մի մարդուց, որն այդ ամենի կիզակետում ու թիրախում է…

Ասել, թե հեղափոխական կայծը լիովին մարել է, ճիշտ չէ: Բայց ասել, որ այն կարող է կրակ վառել, նույնպես իրատեսական չէ: Հուլիսի 17-ից սկիզբ առած «էպոսն» ավարտվել է՝ մեկնարկելով մի նոր սկիզբ, որտեղ, սակայն, իրադարձություններն ու հերոսներն արագորեն փոփոխվում են՝ վերաշարադրելով նոր սցենար՝ նոր դերաբաշխումներով: Եվ այսօր ամենահաճախ տրվող հարցն է՝ ինչպե՞ս է ծավալվելու հետագա պայքարը: Բայց մինչ դրան անդրադառնալը նախ վերլուծենք 15-օրյա ապստամբության դասերը, որոնք որքան որ կարևոր են իշխանությունների համար, նույնքան և ավելի կարևոր՝ հասարակության: Նախ արձանագրենք, որ գոնե վերջին տարիների քաղաքական պայքարի պատմության մեջ Հայաստանի համար աննախադեպ էր…

Հուլիսի 17-ին «Սասնա ծռեր» խմբավորման կողմից ոստիկանության ՊՊԾ գնդի գրավումը Հայաստանում նոր իրողության սահմանագիծ է դառնում, իրողություն, երբ կարծիքներն ու մտածողությունը, արժեքներն ու սկզբունքներն ասես գլխիվայր շուռ են գալիս՝ ստեղծելով հայելային իրականություն: Բանը հասել է նրան, որ հասարակության մի ստվար զանգված ոչ միայն նորմալ է վերաբերվում ահաբեկչական գործողությանը, այլև հերոսացնում է այն իրականացնողներին՝ կանգնելով նրանց կողքին: Մոսկվաբնակ հայերից մեկը, խոսելով այս իրադարձությունների մասին, պատմեց, որ ռուսներն ապշած են հայ հասարակության պահվածքից՝ ասելով, որ աշխարհում դեռ նման բան չեն տեսել, որ պետական կառույցը գրաված ու պատանդներ վերցրած անձանց հասարակությունը սատարի ու…

Այսօր Հայաստանի Հանրապետության պետական խորհրդանիշների օրն է: ՀՀ խորհրդանիշներն են դրոշը, զինանշանը և օրհներգը: Նախ զինանշանի մասին. վաղուց եմ գրել, որ մեր զինանշանը մի շարք թերություններ ունի` շղթայակապ, կոտրած թուր, «մահամերձ» առյուծ, խեղճացած արծիվ… Սահմանադրության մեջ գրված է, որ գերբի Արարատը պետք է լինի նարնջագույն: Բայց այդպես չէ. Արարատ լեռը սպիտակ է, հետևի ֆոնն է նարնջագույն: Կան նաև տարբերակներ, որտեղ Արարատը սև ֆոնի վրա է պատկերված: Իսկ Արարատի գագաթին ոչ թե Նոյյան տապանն է, այլ ինչ որ մակույկ, քանի որ չկա վերևի կառույցը: Շատերին կարող է մանրուք թվալ, սակայն խորհրդանիշների…

Վազգեն Սիսլյանն այս պատմությունը պատմել է բազմաթիվ անգամ: Սակայն պատրաստ է ևս մեկ անգամ ամենայն մանրամասնությամբ վերհիշել այն: Դրա մասին գրվել են հարյուրավոր հոդվածներ, իսկ վերջին տարիներին` նաև պիես, որը բեմադրվել է Դրամատիկական թատրոնում և ներկայացվում է լեփ-լեցուն դահլիճում: Դա Հայաստանի ազատագրության հայ գաղտնի բանակի` ԱՍԱԼԱ-ի և ընդհանրապես հայ ժողովրդի նորագույն ժամանակների ազատագրական պայքարի պատմության առանցքային էջերից է: 1981 թ. սեպտեմբերի 24, Փարիզ, Հոսման պողոտա թիվ 170… Չորս հայ երիտասարդներ` Վազգեն Սիսլյանը, Արամ Պասմաճյանը, Հակոբ Ջուլֆայանն ու Գևորգ Կյուզելյանը, զինված ատրճանակներով, պայթուցիկներով ու ինքնաձիգներով, ներս են մտնում այդ հասցեում գտնվող…

Մայիսի 1-ին Անդրանիկ Զոհրաբյանը կդառնար 20 տարեկան, եթե ապրիլյան քառօրյա պատերազմը չխլեր երիտասարդ զինվորի կյանքը: Նրան ընդամենը 3 ամսվա ծառայություն էր մնացել, բայց ընտանիքի մինուճար որդին այդպես էլ տուն չվերադարձավ, ընկավ հերոսի մահով: Անդրանիկը մեկն էր այն 4 տղաներից, որոնք ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը մինչև վերջին վայրկյանը քաջաբար կռիվ էին տվել անհավասար մարտում, մի քանի հոգով ժամեր շարունակ պայքարել 2-3 հարյուրանոց ադրբեջանցի հրոսակախմբի դեմ, որպեսզի չզիջեն հայկական կողմի համար անչափ կարևոր նշանակություն ունեցող իրենց դիրքը: Անդրանիկ Զոհրաբյանը ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը Արմենակ Ուրֆանյանի, Ռոբերտ Աբաջյանի և Քյարամ Սլոյանի…